Screening en levensverwachting

  • 2 min.
  • Woord vooraf
Portretfoto (kleur) Machteld Wymenga
Beeld: Pepijn Klerkx

Het is met het aanhoudende zonnige weer op het moment van schrijven nauwelijks te bevatten dat de meteorologische herfst al weer is ingetreden. Ik hoop dat u na een goede vakantieperiode weer vol energie aan de slag bent. De leden van onze redactieraad zijn dat zeker!

Voor deze editie van Medische Oncologie hebben zij een themanummer over screening samengesteld. Screeningsprogramma’s bij vier grote tumortypes (colon, mamma, long en prostaat) worden toegelicht door experts. In het Open Podium worden kritische kanttekeningen ten aanzien van screening door Loek Winter en Joep van der Velden aangestipt. Zij schreven hierover ook een lezenswaardig boek met een uitdagende titel: ‘U heeft nog 25 jaar’, Over de zin en onzin van vroegdiagnostiek.

Al jaren is er discussie over de voors en tegens van screening van allerlei soorten ziekten. Wat mij in de spreekkamer nogal eens opvalt, is dat er patiënten participeren die dat mijns inziens niet zouden moeten doen, bijvoorbeeld omdat ze nimmer operabel zijn of omdat ze al een andere incurabele ziekte hebben met een beperkte prognose. Als ik dan probeer uit te leggen dat ik niet goed begrijp waarom je zou screenen op een ziekte waarvan je nu geen klachten hebt en (gezien hun huidige situatie) ook nooit klachten van gaat krijgen, is dat vaak een lastig gesprek. In een enkel geval heb ik hiermee bijvoorbeeld een coloscopie of mammografie kunnen voorkomen, maar vaker is die dan al verricht. Vervolgens twijfel ik of ik er nog een opmerking aan zal wijden of dat ik het maar zal laten. Herkent u dit? Wellicht zou er in de voorlichting en uitnodiging voor screening ook aandacht aan het aspect levensverwachting besteed moeten worden, met het gevaar dat huisartsen nog meer belast gaan worden.
In het Open Podium wordt de vraag gesteld of meer inzetten op preventie niet beter is dan grootschalig screenen. In dit kader is het zorgelijk dat het aantal rokers en zware drinkers de afgelopen jaren nauwelijks daalt. Volgens cijfers van het Trimbosinstituut rookte in 2014 ongeveer een kwart van de bevolking; dat is nu in 2022 ongeveer een vijfde van de bevolking, waarbij deze daling de laatste jaren erg traag gaat. Zorgelijker is nog het feit dat jongeren relatief het vaakste roken.

Op dit moment zijn we in afwachting van het Integraal Zorgakkoord. Ik ben heel benieuwd wat dit over preventiebeleid gaat zeggen, maar zeker ook wat dit over oncologische zorg gaat zeggen. Het bestuur houdt u op de hoogte.

Met een hartelijke groet uit Twente,
Dr. Machteld Wymenga, voorzitter NVMO
redactie@medischeoncologie.nl