Gegijzeld

  • 2 min.
  • Woord vooraf
Portret (kleur) Tom van der Hulle
Beeld: Jeroen van Kooten Fotografie

In de opinierubriek ‘Open podium’ van dit nummer wordt een oproep gedaan om met suggesties te komen om de oncologische zorg toekomstbestendig te maken. Het aanscherpen van de PASKWIL-criteria is een goede stap, maar daarmee blijven we ons baseren op resultaten van studies bedacht door farmaceuten. Ik vind dat we gegijzeld worden, daar we het vrijwel uitsluitend moeten doen met de studieresultaten die zij ons leveren. Hun doel komt nu eenmaal niet overeen met het belang van ons, de patiënten en de samenleving.

Wanneer ik twijfel over een nieuwe behandeling komt dit vrijwel nooit door de precieze waarde van de hazard ratio of het exacte verschil in PFS of OS. Ik twijfel over wanneer en aan wie ik het precies moet geven en hoe het zich verhoudt tot andere behandelopties waarmee het niet direct is vergeleken. Bijvoorbeeld door het includeren van een heterogene populatie, of juist een gigantische lijst aan in- en exclusiecriteria waaraan bijna geen patiënt in mijn spreekkamer voldoet, een surrogaateindpunt, een controlearm die niet onze standaardbehandeling kreeg of inferieure vervolgbehandelingen, zoals androgeenreceptorantagonisten bij het castratiegevoelig prostaatcarcinoom. Er zal door de farmaceuten nooit een studie gedaan worden waarin deze medicamenten vergeleken worden met abirateron, inmiddels uit patent en in vergelijking spotgoedkoop. Ik zou heel graag een vergelijkende studie willen zien en denk niet dat de nieuwe middelen aan de PASKWIL-criteria zullen voldoen in die studie. Of neem adjuvante behandeling met pembrolizumab bij niercelcarcinoom, voorzien van een voorlopig positief advies. Nog geen OS-winst aangetoond, DFS-winst beperkt, risico op soms levenslange toxiciteit, best hoge NNT voor een adjuvante behandeling, hartstikke hoge kostprijs, en ik heb mijn twijfels omdat er een heterogene populatie werd geïncludeerd en de vervolgbehandelingen in de controlegroep niet overeenkomen met onze standaard.

In al deze gevallen een nieuwe behandeling niet toelaten is natuurlijk niet de oplossing; de farmaceuten gaan heus geen nieuwe studies uitvoeren speciaal om Nederland te overtuigen. Tot slot denk ik ook niet dat we behandelingen kunnen tegenhouden terwijl deze in buurlanden wel beschikbaar zijn.

Mijn suggestie is om bij een nieuwe behandeling te overwegen de toelating te koppelen aan een gerandomiseerde studie of ten minste een registratie om openstaande vragen te beantwoorden en doelmatigheid te bevorderen. Zo hebben we niet alleen invloed op de beoordeling van studieresultaten maar ook op de totstandkoming ervan en kunnen we waarschijnlijk ook vaker weer stoppen met een behandeling.

Namens de redactieraad,
Tom van der Hulle, vicevoorzitter redactieraad
redactie@medischeoncologie.nl