Overzicht

‘Tumorcellen niet doden maar opruimen door gezonde cellen’

  • 18 april 2022

Welke wisselwerkingen bestaan er tussen tumorcellen en hun omgeving? Hoogleraar Louis Vermeulen (Amsterdam UMC en Oncode Instituut) en zijn onderzoeksgroep gaan dit onderzoeken tijdens de allereerste ontwikkeling van tumoren en in een vergevorderd stadium. Daarvoor heeft hij een Vici-beurs en een Consolidator Grant van de European Research Council (ERC) toegekend gekregen.

Louis Vermeulen
Louis Vermeulen
Beeld: Gerard van Bree fotografie

Volgens prof. dr. Vermeulen is het niet noodzakelijk om beginnende tumorcellen direct dood te maken om kanker te voorkomen, maar is het voldoende om ze iets minder vitaal te maken. Dat blijkt ook uit zijn eerdere onderzoek. In Medische Oncologie vertelde hij al eerder over dit idee.

‘In ieder orgaan is een competitie gaande tussen gezonde cellen onderling, maar ook met gemuteerde cellen’, vertelt Vermeulen. ‘Wij willen weten hoe die competitie eruitziet zodat we medicijnen kunnen vinden die gemuteerde cellen een nadeel geven, waardoor ze bijvoorbeeld minder goed delen of hun stamceleigenschappen verliezen. Gezonde cellen kunnen de gemuteerde cellen dan vanzelf opruimen. Dat kan een effectieve vorm van kankerbestrijding zijn.’

Vermeulen wil dit onderzoeken bij erfelijke tumorsyndromen, waaronder het Li-Fraumeni-syndroom waarbij sprake is van een mutatie in het TP53-gen en de ziekte familiaire adenomateuze polyposis die ontstaat door een mutatie in het APC-gen. Hiervoor ontvangt hij de Vici-beurs van 1,5 miljoen euro. Hij hoopt dat uit dit onderzoek methoden volgen die kanker kunnen voorkomen bij personen met een heel hoog risico op het ontwikkelen van een maligniteit.

Groeifactoren remmen

De ERC-beurs van 2 miljoen euro gaat hij gebruiken om vergevorderde kanker beter te begrijpen. ‘We willen onderzoeken welke omgevingssignalen tumorcellen aanzetten tot groei. Zodra we weten welke groeifactoren en moleculen hierbij betrokken zijn, kunnen we proberen die te remmen. Als dat lukt, is het mogelijk om nieuwe behandelingen te ontwikkelen.’

Beide beurzen die Vermeulen ontvangt zijn persoonlijk, maar het onderzoek dat hij ermee gaat uitvoeren is echt een team effort, benadrukt hij. ‘Ik ben zelf zeker geen expert op alle onderdelen die voor dit onderzoek noodzakelijk zijn. Daar is een hele onderzoeksgroep bij betrokken.’