Bij een derde van de patiënten met kanker van de keelholte of het strottenhoofd zitten uitzaaiingen in de lymfeklieren van de hals, die niet met standaard diagnostische scans opgespoord kunnen worden. De behandeling van deze patiënten bestaat vaak uit bestraling, waarbij de hals vanwege kans op uitzaaiingen uit voorzorg ook wordt bestraald. Maar dat veroorzaakt blijvende klachten, zoals een droge mond en moeite met slikken. Die klachten gaan ten koste van de kwaliteit van leven na genezing van kanker.
Radiotherapeut dr. Sven van den Bosch van het Radboudumc krijgt nu 1,3 miljoen euro van Zorginstituut Nederland voor verbetering van deze zorg. ‘Met de hoofdhalsketen van het Radboudumc en in samenwerking met een groot aantal van de Nederlandse centra met expertise in hoofdhalsoncologie gaan we in de PRIMOstudie onderzoeken of we bestraling van de hals kunnen personaliseren op basis van de schildwachtklierprocedure’, vertelt Van den Bosch. ‘De schildwachtklier is de lymfeklier die als eerste het lymfevocht uit de tumor opvangt. Omdat tumorcellen zich kunnen verspreiden via het lymfevocht, komen ze wanneer ze uitzaaien als eerste in de schildwachtklier terecht. Bij deze procedure spuiten we daarom rond de tumor een radioactieve merkstof in die naar de dichtstbijzijnde lymfeklieren gaat. Met een scan sporen we zo deze schildwachtklieren op, waarna ze chirurgisch verwijderd worden. Een patholoog kijkt met de microscoop of de uitgenomen lymfeklier tumorcellen bevat.’
Als de schildwachtklieren geen uitzaaiingen bevatten, worden de overige lymfeklieren in de hals niet meer uit voorzorg bestraald; alleen de tumor zelf wordt dan nog bestraald.
De verwachting is dat deze aanpak bestraling van de hals bij zeven van de tien patiënten voorkomt, waardoor het te bestralen gebied ongeveer 80 procent kleiner wordt. Van den Bosch: ‘Met deze personalisatie van de bestraling van de hals kunnen we bij de meeste patiënten permanente klachten voorkomen, waardoor de kwaliteit van leven na genezing van de kanker aanzienlijk beter is.’
