In dit themanummer van Medische Oncologie komt van alles over leefstijl en preventie aan bod. Ook minister mr. Bruno Bruins hecht, net zoals de vorige minister, grote waarde aan de preventie van kanker. Logisch; het is beter de bosbrand te voorkomen dan te blussen. Vaak is het ontstaan van een bosbrand, net als van kanker, multifactorieel bepaald: een periode van droogte, een verkeerde windrichting en een voorbijganger die zijn nog smeulende sigarettenpeuk achteloos weggooit… Tegengaan van die betreffende peuk, obesitas en alcoholgebruik, behoort tot de bekende preventieve maatregelen die we in de spreekkamer wellicht te weinig ter sprake brengen.
Ook als patiënten eenmaal kanker hebben zijn er preventieve maatregelen te bedenken om erger te voorkomen. Vaak wordt het leven van patiënten na de diagnose beheerst door gevoelens van angst en somberheid. Interventies als cognitieve therapie met behulp van mindfulness (dat zo’n enorme vlucht neemt dat het zelfs op basisscholen aan leerlingen wordt aangeboden…) en muziektherapie kunnen deze gevoelens afzwakken. Dit zal automatisch leiden tot betere kwaliteit van leven, maar waarschijnlijk ook tot het nemen van betere beslissingen ten aanzien van behandeling en levensinvulling.
Dat brengt ons op het beginnende vuurtje dat meer dan sporadisch al brandt binnenin onszelf als behandelaars. Dit smeulende vuurtje kan, als het niet op tijd geblust wordt, leiden tot een verwoestende bosbrand met burn-out tot gevolg. De omgeving heeft het vaak pas door als het al te laat is. Misschien dat wij als beroepsgroep meer moeten inzetten op preventie van burn-out en meer algemeen in het behoud van onszelf. Zorg eerst goed voor jezelf, opdat je ook goed voor je patiënten kunt zorgen, lijkt een goed adagium. Een paar suggesties voor preventieve maatregelen: ontregel de zorg, stuur op kwaliteit en niet op productie en maak het EPD zo overzichtelijk en simpel mogelijk. Erken vooral dat de oncologische zorg intensiever wordt met de toename van MDO’s, de vaak acute en intensieve zorg voor een toenemend aantal palliatieve patiënten, de normen waaraan we moeten voldoen, de razendsnelle medische ontwikkelingen en de soms gedwongen samenwerking binnen fusieziekenhuizen of regionale netwerken. Maak voor dit alles tijd, ook al gaat dat ‘ten koste’ van de productie en soms ook van de druk van de vakgroep Interne Geneeskunde. En ten slotte: zorg goed voor elkaar en voor jezelf, ook buiten het ziekenhuis. Ga weer eens met je partner naar een leuk concert in de stad en laat de kinderen thuis met de oppas; muziek schijnt te helen...