Nieuwe PASKWIL-criteria

Soms komt er een molecuul dat lijkt
alsof het echt substraat is
het gaat de enzymbek in en blijkt
oneetbaar – als het te laat is.
Het kan niet gekauwd dus niet uitgebraakt.
Door vergiffen die zo werken
worden wij al halfdood gemaakt
voor we het merken.
Leo Vroman, uit: Liefde, sterk vergroot

Beeld: Pepijn Klerkx

Een voorwoord bij deze uitgave van Medische Oncologie vraagt om een gedicht. Als u dit hele nummer heeft gelezen begrijpt u vast waarom. Ik koos voor een deel van een gedicht van Leo Vroman: dichter, tekenaar, bioloog en wetenschapper (1915-2014).

Zijn bekendste regels komen uit het gedicht ‘Vrede’ (uit Slaapwandelen): ‘Kom vanavond met verhalen / hoe de oorlog is verdwenen / en herhaal ze honderd malen / alle malen zal ik wenen.’ Hij heeft veel onderzoek verricht aan het stollingssysteem.
Ook hier wist hij prachtig over te dichten, bijvoorbeeld in het gedicht ‘Wieltjes en wieltjes’ (uit Nieuwsgierig): ‘noem ze Aatje tot Laatje / dan gaat Aatje ergens zitten, wordt Aja / Bee brengt Ceetje naar hem toe / Aja maakt Ceetje tot Ceja…’

Ik koos voor de bovenstaande strofe omdat in dit nummer van Medische Oncologie uitgebreid wordt ingegaan op PASKWIL-criteria voor niet-gerandomiseerde studies. Er komen steeds meer van deze studies, veelal ook voor tumoren met bepaalde mutaties.
De NVMO kreeg van vele kanten het verzoek om voor dergelijke studies PASKWIL-criteria te ontwikkelen. Zorgverzekeraars krijgen vaak verzoeken om middelen die alleen in een niet-gerandomiseerde studie getest zijn op individuele basis te vergoeden. Aan producenten wordt regelmatig gevraagd om dergelijke middelen om-niet beschikbaar te stellen. Leden vragen niet zelden aan cieOOM om dergelijke middelen te beoordelen om op grond hiervan een vergoeding te kunnen regelen. En patiënten zien ten slotte het liefst dat dergelijke middelen zo snel mogelijk voor hen beschikbaar komen.
Maar ook hier geldt het principe ‘primum no nocere’. De nadelen die kleven aan dergelijke niet-gerandomiseerde studies zijn u allen bekend: de grotere kans op bias, het beperkt aantal deelnemers en de onderbelichte toxiciteit.
Derhalve heeft cieBOM gemeend de lat voor PASKWIL-criteria voor niet-gerandomiseerde studies hoog te moeten leggen. Op de ledenvergadering van 21 april jl. zijn deze conceptcriteria toegelicht door prof. dr. An Reyners. Ik nodig u thans van harte uit om deze criteria nog eens goed tegen het licht te houden. Schroom niet uw vragen, opmerkingen en suggesties aan cieBOM te melden. In november, bij de volgende ledenvergadering, hopen we dan een – wellicht aangepaste – set criteria voor niet-gerandomiseerde studies ter stemming te kunnen brengen.

Hartelijke groet, en veel leesplezier met Vroman.